Amerika Birleşik Devletleri Türkiye’ye Gümrük Vergisi Uygulayacak mı?

Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Trump, Kremlin’in 50 gün içinde ateşkes anlaşmasına imza atmaması durumunda Rusya’ya %100 oranında ikincil gümrük vergisi uygulayacağını açıklamıştı.

28 Temmuz’da İskoçya’da konuşan Trump, ateşkes konusunda bir ilerleme sağlanamadığı için daha fazla beklemelerinin gereksiz olduğunu belirtti.

Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy de, Trump’a verdiği mühleti gözden geçirdiği için teşekkür etti.

İkincil gümrük vergisi, bir ülkeyle ticaret yapan diğer ülkelere uygulanan vergiye deniyor. Örneğin, Rusya’dan gaz veya petrol alan bir ülkenin, bu ticareti sürdürmesi durumunda ABD’ye sattığı ürünlere %100’lük gümrük vergisi uygulanacak.

Trump, bu adımla diğer ülkelerin Rusya’dan hammadde almasını engellemeyi ve Rusya’nın gaz ve petrol gelirlerini azaltmayı hedefliyor. Ancak bu zor bir mücadele olacak.

Avrupa Birliği (AB) ve ABD, Rusya’dan ithalatı kademeli olarak azaltırken birçok Asya, Afrika ve Güney Amerika ülkesi, Rusya’dan hammadde alımına devam ediyor.

Trump’ın tehdidini uygulaması durumunda, bu ülkeler Rusya’dan gaz ve petrol almaya devam etmeyi sürdürmekle ABD’ye ürün satışını neredeyse imkansız hale getirecek bir gümrük vergisine maruz kalacaklar.

Söz konusu ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor.

Türkiye, Rusya’nın En Büyük Üçüncü Ticaret Ortağı

OEC’nin 2023 verilerine göre Türkiye, dünyanın en kalabalık iki ülkesi Çin ve Hindistan’ın ardından Rusya’nın en büyük üçüncü ticaret ortağı konumunda.

Türkiye, Rusya’nın en çok ihracat yaptığı üçüncü, en çok ithalat yaptığı ikinci ülke konumunda.

TÜİK verilerine göre, Türkiye’nin 2024’te Rusya’dan aldığı yakıtın değeri 32 milyar doların üzerindeydi.

Türkiye geçen yıl ABD’ye 14,4 milyar dolarlık ihracat yapmıştı. Türkiye’nin 2024’te ABD’ye en çok satış yapan sektörleri makina, kıymetli taşlar, motorlu taşıtlar, halı ve silahtı.

Bu sektörlere %100’lük bir gümrük vergisi gelmesi, Türk mallarının ABD pazarına girişini zorlaştırabilir.

Ancak uzmanlara göre Türkiye’ye istisna tanınabileceği görüşü hakim.

Türkiye ve ABD Arasında Müzakereler Devam Ediyor

Türk-Amerikan İşadamları Derneği (TABA) Başkanı Sanlı, Trump’ın ikinci başkanlık döneminde tüm ülkelere gümrük vergileri getirdiğini ancak Türkiye’ye yüzde 10 civarında düşük bir oran uyguladığını belirtiyor. Karşılıklı gümrük vergilerinin düşürülmesi için müzakerelerin devam ettiğini söylüyor.

Türkiye’deki petrol rafinerilerinin Rus petrolüne bağımlı olduğunu vurgulayan Sanlı, Türkiye’nin günlük 400 bin varil civarında petrol ithal etmek zorunda olduğunu ifade ediyor. Türkiye’nin enerji konusunda Rusya ile komşu olmasından kaynaklı zorunlu bir ilişkisinin olduğunu belirtiyor ve diplomatik manevra alanıyla bu duruma esneklik getirilebileceğini söylüyor.

Ankara-Washington İlişkileri İyi Durumda

Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden Prof. Mahmut Tekçe’e göre, ikincil gümrük vergileri Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkeler için risk oluşturabilir ancak Türkiye’nin stratejik pozisyonu ve diplomatik manevra alanı sayesinde esneklik sağlayabileceği ifade ediliyor.

Prof. Tekçe, Türkiye’nin geçmişte İran ve Rusya’ya yönelik yaptırımlardan muaf tutulduğunu hatırlatıyor ve yaptırımların Türkiye üzerindeki etkisinin siyasi atmosferle doğrudan ilişkili olacağını belirtiyor.

Enerji politikalarının uzun vadeli kararlarla belirlendiğini ifade eden uzman Dr. Mühdan Sağlam da Türkiye’nin bu süreçte beklemeye yöneleceğini ifade ediyor. Ayrıca, Türkiye’nin Putin ile yapacağı görüşmelerin ardından Rus gazından vazgeçmesi durumunda ABD’den petrol alabileceğinin altını çiziyor.

Rusya’dan Mavi Akım Boru Hattı aracılığıyla aldığı gazın sözleşmesinin sona ereceğini ve Türkiye ile Rusya’nın yeni bir sözleşme üzerinde görüştüğünü belirten Dr. Sağlam, ABD’nin Türkiye’ye baskı yapabileceğini ancak Türkiye’nin bu durumda alternatif yolları değerlendirebileceğini ifade ediyor.