İnme: Dünya’da Fonksiyon Kaybına Neden Olan Ciddi Bir Sağlık Sorunu

Halk arasında “felç” olarak bilinen inme, Dünya’da en fazla fonksiyon kaybına neden olan ve ölüm nedeni olarak ikinci sırada yer alan ciddi bir sağlık sorunudur. İnme, hem önlenebilir hem de erken ve doğru müdahaleyle tedavi edilebilir olduğuna dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, ‘10 Mayıs Dünya İnme Farkındalık Günü’ nedeniyle bu konuda hayati bilgiler paylaştı.

Nasıl Anlaşılır?

Felcin en belirgin işaretleri şöyle sıralanabilir: Vücudun tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan hissizlik ve/veya kuvvet kaybı; bilinç bulanıklığı/ani bilinç kaybı; konuşma ve/veya anlamada güçlük; baş dönmesi, denge kaybı ve yürüme güçlüğü. En sık rastlanan belirti vücudun yarısında güçsüzlük ve uyuşma; kolunu bacağını kaldıramama, hissizlik şikayetleridir. İkinci sık rastlanan şikayet hastanın konuşmada zorluk çekmesidir. Hastada ya kelimeler anlaşılmaz bir şekilde ağızdan çıkar ya da doğru kelime çıksa bile telaffuzda zorluk, dilin dönmemesi, peltek konuşma gibi sorunlar oluşabilir.

Ayrıca beynin arka bölgesi beyin sapı inme nedeniyle etkilendiğinde, aniden hastada baş dönmesi, nesneleri çift görme veya yürürken dengeyi kaybetme belirtileri olur. Bu ani ve şiddetlidir.

Bu Hataları Yapmayın

Hızlı ve başarılı tedavi için hastayı zaman kaybetmeden inme konusunda deneyimli bir merkeze ulaştırmak çok önemlidir. Felç geçiren kişinin yüzüne kolonya dökerek kendine getirmeye çalışmak ona zaman kaybettirir.

Felç geçiren kişinin yutma fonksiyonu bozulmuş olabilir. Bu yüzden yiyecek verilmemeli, su içirilmemelidir. Aksi takdirde bunlar akciğerlerine kaçabilir ve hastalığın hızla kötüleşmesine neden olabilir.

Hastaya tansiyon ilacı verilmesi de sakıncalı. Çünkü tansiyon düşer ve beyne giden kan azalır. İnmede sebep beyin kanaması ya da damar tıkanıklığı olabilir. Kanı inceltici bir ilaç verdiğimizde kanamayı artırabiliriz. Bu nedenle kan sulandırıcı ilaçlar da vermemeliyiz.

Tedavisi Mümkün Mü?

İnme son yıllarda tıptaki hızlı gelişmeler sayesinde artık kolaylıkla tedavi edilebilir bir sağlık sorunudur. Tedavinin başarılı olması için de erken davranmak hayati önem taşır.

Belirtiler fark edildiği andan itibaren hızlı ve başarılı bir tedavi için inme konusunda deneyimli merkezlerin belirlenmesi ve kişinin en ivedi şekilde bu merkezlere ulaştırılması gerekir.

Felç geçiren kişiye acil müdahale yapabilecek nöroloji uzmanlarıyla hızlıca iletişime geçilmesi çok önemlidir.

Nasıl Önlenebilir?

Felcin önlenmesinde yaşam tarzı değişiklikleri olarak beslenmede doymuş yağ asitleri içeren yiyeceklerden kaçınmak, lifli besinler yemeye özen göstermek, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek, tuzu kısıtlamak önem taşır. Özellikle Akdeniz diyetinin inmeden koruyucu (zeytin yağı ve sebze içerikli diyet) olduğu ortaya konulmuştur.

Düzenli egzersizin artırılması inme riskinde düşüş ile ilişkili bulunmuştur. Günde en az 30 dakikalık yürüyüşlerin yapılması ya da kalori kaybı olarak buna eş değer fiziksel aktiviteyi içeren egzersizlerin düzenli uygulanması felci önlüyor. Bu arada özellikle masa başı çalışanlar belli aralıklarla hareket etmeli.

Eğer göbeğinizde yağlanma varsa (kadınlarda 90, erkeklerde 102 santimin üzerindeyse) bu da inme için risk taşır.

Kontrolsüz hipertansiyon, şeker hastalığı ve kolesterol yüksekliği gibi risk faktörlerinin kontrol altına alınması, tansiyonun 140/90 mmHg altında tutulması, sigara ve alkol tüketiminden kaçınılması, kilo fazlalığının diyetlerle uygun sınırlara çekilmesi inmenin önlenmesinde temel prensipler arasında yer almaktadır. Bu risk faktörlerine yönelik doktorunuzun gerekli durumlarda önereceği ilaçları düzenli kullanmak da felcin tekrarlama riskini azaltır.