Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), erken teşhis edildiğinde bireylerin hayatında büyük bir fark oluşturdu.
Bilimsel araştırmalar ve uzman görüşleri, otizmin ilk belirtilerinin çocukluk döneminde fark edilmesiyle uygulanacak terapiler ve eğitimlerin, hem bireyin hem de ailesinin yaşam kalitesini artırdığını gösterdi.
İşte erken teşhisin otizm üzerindeki dönüştürücü etkisi ve bu konuda uzmanların dikkat çeken açıklamaları…
İLK ADIM ERKEN FARKINDALIK
Otizmin belirtileri genellikle 2-3 yaş civarında ortaya çıkıyor: Göz teması kurmama, sosyal etkileşimde zorluk ve tekrarlayıcı davranışlar gibi işaretler.
ABD’deki Yale Üniversitesi’nden çocuk psikiyatristi Prof. Fred Volkmar, “Otizmin erken teşhisi, beyin gelişiminin en hızlı olduğu dönemde müdahale şansı sunar. Bu, dil becerilerinden sosyal uyuma kadar birçok alanda iyileşme sağlar” dedi.
JAMA Pediatrics’te yayımlanan bir araştırma, 18 ay öncesinde teşhis alan çocukların, 3 yaş sonrası teşhis alanlara kıyasla %40 daha fazla gelişim gösterdiğini ortaya koydu.
BEYNİN ESNEKLİĞİ: ERKEN MÜDAHALENİN GÜCÜ
Bilim, erken teşhisin neden bu kadar kritik olduğunu açıklıyor. İngiltere’deki Cambridge Üniversitesi’nden nörolog Prof. Simon Baron-Cohen, “Çocuklukta beyin plastisitesi yüksektir. Erken dönemde başlanan davranışsal terapiler, sinir bağlantılarını güçlendirerek otizmin etkilerini hafifletebilir” açıklamasını yaptı.
The Lancet Child & Adolescent Health’te yer alan bir çalışma, 2 yaşından önce terapilere başlayan otizmli çocukların %30’unun okul çağında yaşıtlarıyla benzer sosyal beceriler geliştirdiğini gösterdi. Bu, erken müdahalenin uzun vadeli etkilerinin bir kanıtı olarak görüldü.
AİLELER İÇİN UMUT IŞIĞI
Erken teşhis, sadece otizmli bireyler için değil, aileleri için de bir dönüm noktası.
Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden klinik psikolog Dr. Kristelle Hudry, “Aileler, erken teşhisle çocuklarının ihtiyaçlarına uygun stratejiler geliştirebiliyor. Bu, hem stresi azaltıyor hem de evde daha sağlıklı bir iletişim ortamı sağlıyor” dedi.
Autism Research dergisinde yayımlanan bir analiz, erken teşhis alan ailelerin %70’inin çocuklarının bakımında daha güvenli hissettiğini ve depresyon oranlarının azaldığını ortaya koydu.
TOPLUMSAL KATILIMDA BÜYÜK ADIM
Erken teşhisin bir diğer önemli sonucu, otizmli bireylerin topluma entegrasyonunun artması. Japonya’daki Tokyo Üniversitesi’nden nörolog Dr. Nobumasa Kato, “Erken müdahale, otizmli çocukların eğitim sistemine daha kolay adapte olmasını sağlıyor. Bu da yetişkinlikte bağımsız bir yaşam sürme şansını artırıyor” dedi.
Journal of Autism and Developmental Disorders’ta yayımlanan bir çalışma, erken teşhisle desteklenen çocukların %50’sinin ergenlikte işlevsel iletişim becerileri kazandığını gösterdi.
UZMANLARDAN ÇAĞRI: BELİRTİLERİ GÖZ ARDI ETMEYİN
Uzmanlar, ebeveynleri ve sağlık çalışanlarını otizmin erken belirtileri konusunda bilinçli olmaya çağırıyor.
ABD’deki Boston Çocuk Hastanesi’nden Dr. Susan Faja, “Bir çocuk konuşmada gecikiyorsa veya sosyal tepkiler vermiyorsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulmalı. Erken teşhis, pahalı tedavilerden çok daha etkili ve erişilebilir bir çözüm” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü’nün raporuna göre, erken teşhis oranlarının artması, otizmli bireylerin yaşam kalitesini %35’e kadar iyileştirebiliyor.
BİLİMSEL VERİLER NE DİYOR?
Son yıllarda yapılan araştırmalar, erken teşhisin otizm yönetimindeki kritik rolünü doğruladı.
Nature Reviews Neurology’de yayımlanan bir inceleme, erken müdahalenin otizmli çocuklarda bilişsel gelişimi %25 oranında artırdığını ve davranışsal sorunları azalttığını gösterdi.
Erken teşhis edilen bireylerin %60’ının yetişkinlikte daha az destek ihtiyacı duyduğu belirlendi.
Uzmanlar, bu verilerin sağlık politikalarında erken tarama programlarının yaygınlaştırılması gerektiğini gösterdiğini vurguladı.
ERKEN TEŞHİSİN ANAHTARI: EĞİTİM VE FARKINDALIK
Prof. Volkmar, “Toplumda otizm farkındalığını artırmak, erken teşhisin önündeki en büyük engeli kaldırır. Ebeveynler ve öğretmenler, belirtileri tanıyarak süreci hızlandırabilir” dedi.
Uzmanlar, otizmin erken teşhis edilmesiyle bireylerin potansiyellerini daha iyi ortaya koyabileceğini ve hayat boyu sürecek bir destek zinciri kurulabileceğini ifade etti.
