Microsoft, kuantum bilgisayar geliştirme yarışında önemli bir aşama kaydettiğini duyurdu. Şirket, maddenin yeni bir halini keşfettiğini ve bunu “topolojik kubit” adı verilen bir teknolojiye dönüştürdüğünü açıkladı.
Elle tutulabilecek kadar küçük bir hale getirilen quantum işlemciler, bu şekilde evinizdeki bilgisayara sığacak kadar küçük bir hale getirildi.
Bu gelişme, kuantum bilgisayarların karmaşık matematiksel, bilimsel ve teknolojik problemleri çözebilme kapasitesini artırma potansiyeline sahip.
Bilim insanları uzun süredir kuantum bilgisayarların gücünü, evimize koyabileceğimiz kadar küçük bir cihaza sığdırmaya çalışıyordu. 1980’lerden beri süregelen bu araştırmalar, özellikle son yıllarda büyük hız kazandı.
Aralık ayında Google, mevcut süper bilgisayarların trilyonlarca yıl sürecek bir hesaplamayı sadece beş dakikada tamamlayan deneysel bir kuantum bilgisayar geliştirdiğini duyurmuştu. ChatGPT’nin yapımcısı OpenAI ise, quantum bilgisayarlarla yapay zekayı geliştirme hazırlığında olduklarını belirtmişt.
Microsoft, geliştirdiği yeni kuantum teknolojisinin, rakiplerinin geliştirdiği yöntemleri geride bırakabileceğine inanıyor. Maddenin yeni bir halini keşfederek büyük bir ilerleme kaydettiklerini belirten şirket, teknolojide yeni bir çığır açıyor.
TOPOLOJİK KUBİT?
Microsoft’un yeni bilgisayar çipi, geleneksel bilgisayarlarda kullanılan yarı iletkenlerin gücünü, süper iletkenlerle birleştiriyor. Bu çip, aşırı düşük sıcaklıklara soğutulduğunda olağan dışı özellikler sergiliyor ve şirketin iddiasına göre, klasik bilgisayarların çözmekte zorlandığı problemleri çözebilecek kapasiteye sahip oluyor.
Şirketin geliştirdiği topolojik kübitler, kuantum bilişime kökten farklı bir yaklaşım getirerek hatalara karşı benzersiz bir dayanıklılık vaat ediyor.
Geleneksel kübitler mekandaki değişimlerden dolayı oluşan hatalara son derece duyarlıyken, bu kübitler bilgiyi özel kuantum durumlarının küresel özelliklerine kodluyor.
Microsoft ve diğer araştırma ekipleri, topolojik kuantum hesaplamanın temeli olduğu düşünülen kuasiparçacıklar olan non-Abelian anyonları barındırabilecek malzemeleri keşfetmek için yıllar harcadı.
Eğer başarılı olunursa, bu yaklaşım hata düzeltme ihtiyacını önemli ölçüde azaltabilir ve kuantum cihazların küçültülmesini hızlandırabilir.
Şirketin araştırma ekibini yöneten Chetan Nayak, “Bu teknoloji onlarca yıl uzakta değil, yalnızca birkaç yıl içinde gerçeğe dönüşebilir” dedi.
PEKİ MÜMKÜN MÜ?
Ancak bazı bilim insanları, Microsoft’un gerçekten bir topolojik kubit inşa edip etmediğinden emin değil. Harvard Üniversitesi’nden fizik profesörü Philip Kim, bu gelişmenin kuantum bilgisayarların gelişimini hızlandırabileceğini söyledi.
California Teknoloji Enstitüsü’nden teorik fizikçi Jason Alice, “Teoride mümkün olabilir, ancak pratikte sistemin beklendiği gibi çalıştığını kanıtlamak gerekiyor” diyerek temkinli bir yaklaşım sergiledi.
Microsoft, şu ana kadar yalnızca sekiz topolojik oluşturduğunu ve bunların henüz büyük ölçekli hesaplamalar gerçekleştiremediğini belirtti.
Ancak şirketin araştırmacıları, bu teknolojinin ilerleyen yıllarda kuantum hesaplamada devrim yaratacağını düşünüyor. Mevcut sistemler çok fazla hata yapıyor ve bilim insanları bu hataları azaltmanın yollarını arıyor.
Google, kubit sayısını artırarak hata oranlarını azaltabileceğini göstermişti. Microsoft ise topolojik kubitlerin daha az hata yapma potansiyeline sahip olduğunu ve bu nedenle kuantum bilgisayarların gelişimini hızlandırabileceğini savunuyor.
Kuantum bilgisayarların en büyük zorluklarından biri, bilgiyi saklayan kubitlerin veri olarak okunması sırasında bozulması. Google, bu sorunu hata düzeltme yöntemleriyle aşmaya çalışırken, Microsoft ise topolojik kubitlerin doğası gereği daha kararlı olduğunu ve okuma sırasında daha az bozulma yaşandığını öne sürüyor.
